diyabet ve ayak sağlığı ne demek?
Diyabet ve Ayak Sağlığı
Diyabet, kan şekeri seviyesinin normalin üzerinde seyretmesiyle karakterize kronik bir hastalıktır. Diyabetin vücut üzerindeki birçok olumsuz etkisinden biri de ayak sağlığını ciddi şekilde tehdit etmesidir. Diyabetli bireylerde ayak problemleri gelişme riski, diyabeti olmayanlara göre çok daha yüksektir. Bu problemler, basit bir mantar enfeksiyonundan ciddi ülserlere ve hatta ampütasyona kadar değişebilir.
Diyabetin Ayak Sağlığını Etkileme Mekanizmaları:
- Nöropati (Sinir Hasarı): Diyabetin en sık görülen komplikasyonlarından biridir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, sinirlere zarar vererek özellikle ayaklarda duyu kaybına neden olabilir. Bu durum, ağrı, sıcaklık veya basıncı hissetmeyi zorlaştırır. Sonuç olarak, küçük kesikler, yaralanmalar veya basınç noktaları fark edilmeyebilir ve enfeksiyonlara yol açabilir.
- Periferik Arter Hastalığı (Damar Sertliği): Diyabet, kan damarlarının daralmasına ve sertleşmesine (ateroskleroz) yol açabilir. Bu durum, ayaklara giden kan akışını azaltır. Yeterli kan akışı olmadığında, yaraların iyileşmesi zorlaşır ve enfeksiyon riski artar. Periferik arter hastalığı, aynı zamanda ayaklarda ağrıya, uyuşmaya ve soğukluğa neden olabilir.
- Enfeksiyon Riski: Diyabet, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırır. Yüksek kan şekeri seviyeleri, bakterilerin ve mantarların büyümesi için uygun bir ortam oluşturur. Ayaklardaki küçük kesikler veya yaralar, kolayca enfekte olabilir ve hızla yayılabilir.
Diyabetik Ayak Problemlerini Önleme ve Yönetme:
- Kan Şekeri Kontrolü: Kan şekeri seviyelerini hedef aralıkta tutmak, sinir hasarını ve damar problemlerini önlemenin en önemli adımıdır.
- Günlük Ayak Muayenesi: Ayaklarınızı her gün düzenli olarak kontrol edin. Kesikler, kabarcıklar, kızarıklık, şişlik, nasır veya diğer anormallikler olup olmadığını inceleyin. Eğer görmekte zorlanıyorsanız, bir yakınınızdan yardım isteyin veya bir ayna kullanın.
- Ayak Hijyeni: Ayaklarınızı her gün ılık su ve hafif sabunla yıkayın. Yıkadıktan sonra iyice kurulayın, özellikle parmak aralarını.
- Nemlendirme: Cildinizin kurumamasını önlemek için ayaklarınızı düzenli olarak nemlendirin. Ancak, parmak aralarına losyon sürmekten kaçının, çünkü nemli ortam mantar enfeksiyonu riskini artırabilir.
- Uygun Ayakkabı Seçimi: Ayağınıza tam oturan, rahat ve destekleyici ayakkabılar giyin. Dar veya sivri burunlu ayakkabılardan kaçının. Ayakkabılarınızı giymeden önce, içlerinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol edin.
- Çorap Seçimi: Pamuklu veya yünlü, dikişsiz çoraplar tercih edin. Çoraplarınızı her gün değiştirin.
- Profesyonel Ayak Bakımı: Düzenli olarak bir podolog (ayak sağlığı uzmanı) tarafından ayaklarınızın muayene edilmesini sağlayın. Nasır veya diğer ayak problemleriniz varsa, profesyonel yardım alın.
- Sigarayı Bırakmak: Sigara, kan damarlarını daraltarak ayaklara giden kan akışını azaltır. Bu nedenle, sigarayı bırakmak ayak sağlığınız için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir.
- Yaraları İhmal Etmeyin: Ayaklarınızda herhangi bir kesik, yara veya enfeksiyon belirtisi fark ederseniz, derhal bir sağlık uzmanına başvurun. Erken tedavi, ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.